Chùa Thiên Mụ được chính thức bắt đầu làm vào năm 1601, dưới đời chúa Nguyễn Hoàng (1525- 1613), vị chúa Nguyễn đầu tiên ở Đàng Trong. Theo truyền thuyết kể rằng, ban đêm thường có một bà lão mặc áo đỏ quần lục xuất hiện trên đồi Hà Khê, nói với mọi người rằng: "Rồi đây sẽ có một vị chân chúa đến lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch, cho nước Nam hùng mạnh". Dựa theo đó, Nguyễn Hoàng đã cho xây dựng ngôi chùa này nhằm đáp ứng ý nguyện của dân chúng. Chùa Thiên Mụ hay còn gọi là chùa Linh Mụ (nghĩa là “bà mụ linh thiêng”) nằm ở tả ngạn sông Hương, cách thành phố Huế khoảng 5 km. Du khách có thể đến thăm quan chùa bằng taxi (với giá khoảng 4 USD), hoặc bằng thuyền rồng, để vừa có thể thưởng ngoạn phong cảnh hữu tình của dòng sông Hương.
Ngay khi bước qua các bậc thềm dẫn lên chùa Thiên Mụ, là hình ảnh của một ngôi tháp bát giác, cao 27 m có tên gọi là tháp Phước Duyên được xây dựng ngay trước cổng chùa. Ngôi tháp được vua Thiệu Trị xây vào năm 1844. Tháp Phước Duyên là một biểu tượng nổi tiếng của chùa Thiên Mụ với bảy tầng tháp mà mỗi tầng là một biểu tượng cho sự hiện thân của đức Phật. Đứng từ đây nhìn xuống, phong cảnh đồi Hà Khê và dòng Hương Giang hiện ra thật nên thơ và đẹp mắt. Bên cạnh ngọn tháp là một đình nhỏ, bên trong có đặt một quả chuông lớn, nặng 2052 kg, được đúc vào năm 1710, gọi là Đại Hồng Chung. Nếu đứng bên cạnh chiếc chuông này, nó sẽ đem lại cho ta một cảm giác thanh bình khác lạ dù ta có đang hòa lẫn trong những dòng người đông đúc. Trong khuôn viên của chùa Thiên Mụ là một vườn hoa cỏ xinh đẹp được chăm sóc vun trồng hàng ngày. Thiền viện của chùa ngày nay vẫn còn lưu lại bức tượng Phật Di Lặc quý giá, cũng là nơi thu hút đông đảo tăng ni, Phật tử đến tu hành.
Vietnam.com tip: dành cho du khách muốn đến thăm quan chùa Thiên Mụ: Du khách có thể đăng ký tour đi bằng du thuyền từ bến sông Hương. Hoặc du khách có thể tự thuê thuyền tại bến (nằm giữa cầu Trường Tiền và cầu Phú Xuân) với giá khoảng 600,000 VNđ (bằng 33 USD; trong 4h; 6 người). Du thuyền sẽ đưa bạn đến chùa Thiên Mụ. Sau khi thăm quan xong nơi đây, du khách có thể tiếp tục đi thuyền lên, ghé thăm Điện Hòn Chén và lăng Minh Mạng; và trên đường quay về có thể dừng chân tại làng Kim Long để thưởng thức tô “ bún thịt nướng ” thơm ngon. Xin lưu ý: du khách có thể thỏa thuận với chủ thuyền về chuyến đi trước khi khởi hành.